آمارسازی برای کاهش طلاق!

شهیندخت مولاوردی درست می‌گوید که کاهش ۲۵ درصدی آمار طلاق در برنامه ششم توسعه، خوش‌باورانه است و محقق نخواهد شد. برای کاهش طلاق، هر کاری می‌شود کرد الّا اینکه آمار ارائه کنیم. آن‌هم از پیش!

 موضوع طلاق، هرچه باشد، به تصمیمات آدم‌ها مربوط است که علی‌الدوام و علی‌الاطلاق، پیش‌بینی‌پذیر نیست. بسیار شگفت‌انگیز است که برنامه‌ریزان برنامه ششم توسعه مفروض کاهش نرخ طلاق را، امری عینی و قطعی پنداشته‌اند و شگفت‌انگیزتر آنکه برای آن «مقدار» تعیین کرده‌اند.

درباره دلایل و عوامل طلاق نمی‌خواهیم سخن بگوییم که بسیار سخن گفته‌اند، اما چنانچه تعریف طلاق را از نظر سیر تکوینی، بازبینی کنیم، مسلّم می شود که اثرگذاری بر آن بسیار دشوار و تعیین و پیش‌بینی «میزان» کاهش و افزایش آن، قطعاً محال است.

ابتدایی‌ترین دلیل واقعه طلاق، میزان ازدواج است. هرچه میزان خام ازدواج در جامعه بالاتر رود، احتمال افزایش میزان خام طلاق، به تناسب بالا می‌رود. اما دلایل و عوامل مؤثر بر طلاق، امری پیچیده است. طلاق، فی حد ذاته یک «تصمیم» است که به منصه عمل می‌رسد. این تصمیم، از دو سو قابل تأثیرپذیری است. سوی اول، عوامل محیطی است. عوامل محیطی از وضع اقتصادی جامعه و فرد را شامل می‌شود تا وضع فرهنگی جامعه و فرد.

به عبارتی، همه فاکتورهای مداخله‌گر فردی و اجتماعی می‌توانند بر وقوع طلاق اثرگذار باشند، اما میزان این اثرگذاری، به تنهایی قابل اندازه‌گیری نیست. سوی دیگر موضوع، رسیدن طرفین موضوع (زوجین) به نقطه تصمیم است. این رخداد در یک رابطه لگاریتمی با مجموعه آموزه‌های فردی از زمان تولد تا لحظه وقوع طلاق مرتبط است. این آموزه‌ها ممکن است مستقیم توسط خانواده و نظام آموزشی باشد یا غیرمستقیم توسط گروه‌های همسال، روابط کوچه و خیابان، تلویزیون، رسانه‌ها، فرهنگ‌های بومی، وارداتی، خاستگاه‌های اقلیمی، قومی، نژادی و هر آنچه که نگرش و بینش فرد را از زمان تولد تاکنون شکل داده است.